Monday, March 6, 2017

Уул нь би товчхон фб статус бичиж байсын

Маргааш манай тэнхимд урилгаар ирсэн АНУ-ын Колорадо Стате их сургуулийн багшийн хичээлтэй. Уул нь даалгавараа хийж папер унших ёстой байтал багшийнхаа талаар хайлт хийгээстэй, судлаастай. Тэгсэн чинь хорин таван хуудас сивитэй байвал яах уу? Хийсэн, бүтээсэн бүх зүйлээ, ном, судалгааны ажил, хэвлүүлсэн өгүүллүүдээс гадна хэн хэний зөвлөхөөр ажилласан, хэдий хэмжээний судалгааны санхүүжилт авсан гээд бүх зүйл нь байна аа. Мундаг пропессор байна, энэ боломжийг ашиглаад сайн сурна аа, хичээлээ сайн хийнэ ээ.

Гэж бодоод л баясаж байтал Монголд одоо болтол Монки (Monkey) ашиглаж байгааг мэдэж гутараастай. Хамаатны дүү баахан сарзайсан юм явуулаад энийг яаж ойлгох уу гэнээ :( Дүүгийн маань мэдэхгүй байх нь зөв ш дээ, би ч оюутан байхдаа хэрэглэж байгаагүй аль эртний юм чинь. Гэхдээ энэ нь хүмүүс одоо хүртэл хэрэглээд байгааг илэрхийлээд байгаа болохоор... ёооё нээрээ яамаар ч юмбдээ, гэж бодох юмөө.

Ингээд хуучны юм, технологийн хурд гээд бодсон чинь бас нэг юм бичмээр санагдчихлаа. Өнөөдөр би Тайвань Тех (NTUST) дээр нэг хичээлд нэг цаг суусан юм. Зүгээр багшийг нь шалгасын :P (багш шалгадаг лаг тэ :P)
Юу болсон бэ гэхээр миний сонгосон нэг хичээл маань оюутнуудын тоо хүрэлцээгүйгээс болж цуцлагдаад, тэгээд надад нэг хичээл хэрэгтэй байсан юм. Тэгээд манай тэнхимээс сонгох "олигтой" хичээл олддоггүй, тиймээс Тайвань Тех -ээс лаг сонирхолтой нэртэй нэг хичээл авах гэж байсан юм. Management Decision Making гэдэг нэртэй. Тэгээд тэрийгээ өнгөрсөн долоо хоногт систем дээр сонгочихоод багш руу нь силабус (syllabus) асууж мэйл бичсэн чинь аймаар бүдүүлэг хариу аваад. "Битгий сонго, өөрийнхөө тэнхимээс сонго, яагаад гэдгийг нь тайлбарлаж чадахгүй" гээд. Шоконд ороод, бас профессор хүн ийм мэйл бичдэгээ гэж бодоод, гайхаад. Би хичээлийг нь аваагүй л дээ, гэхдээ зүгээр ямар профессор тийм имэйл бичдэгийг харах гэж өнөөдөр хичээлд нь очсон юм (Яадын угаасаа). Тэгсэн чинь лаг хятад аялгатай англи хэлтэй, "дундаж" Тайвань профессорууд ямар байдаг нэг тиймэрхүү. Тэгээд хичээл нь дандаа кейс стади. Яахав кэйс нь Харвард Бизнес Кейс л дээ. Гэхдээ дээр үеийн кейсүүд. 2002, 2004 оны. Тэгээд тэр кейс дээр нь тухайн үед гар утас бүх хүнд байгаагүй, компьютер хүрэлцээтэй биш, интернэтийн хурд удаан, модем ашигладаг байсан гээд л. Тэгээд оюутнууд тухайн үеийн нөхцөл байдалд тохируулж, шийдэл санаагаа хэлэх ёстой. Яахав ямар үед ямар шийдвэр гаргах уу гээд хичээлтэйгээ уялдах л байх. Гэхдээ бид нар яагаад хэзээ ч эргэж ирэхгүй тэр цаг хугацааны талаар, тухайн үеийн нөхцөл байдлын талаар бодох ёстой юм бэ. Харин ч одоогийн хурдацтай хөгжиж, өөрчлөгдөж байгаа энэ үед хэрхэн шийдвэр гаргах, ирээдүйн хандлага, нөхцөл байдлаа үнэлэх зэрэг асуудалтай орчин үеийн кэйсүүд байвал сонирхолтой байх байсан. Даанч шал дээр үеийн юм яриад, имэйлд нь уурлачихсан байгаа миний уурыг нэмж хүргээд, ккк. Тэгээд нэг тиймэрхүү.
Ингээд бичээд байхаар лаг олон бодол, санаанууд толгойд орж ирээд байна аа кк. Би удахгүй одоогийн бизнесийн болон ажлын байрны орчин яагаад ийм тогтворгүй, тодорхойгүй байгаа болон өөрийгөө хөгжүүлэх нь яагаад маш чухал вэ гэдэг талаар өөрийнхөө дипломтойгоо болон үзсэн Coursera курстэйгээ холбож бичнэ ээ.
Аа бас Ресүмэ (Resume), Сиви (CV) хоёрын ялгаа болон одоогийн тренд болоод байгаа скил ресүмэгийн талаар уншсан дуулснаа бичнэ гээд бодчихсон байгаа.
Жич: Багшийгаа шүүсэнд, шалгасанд, "дундаж" гэж хэлсэнд, бас "олигтой" хичээлгүй гэж тэнхимээ муулсанд уучлаарай. Минийхээр л тийм санагдсан болохоор тэр шүү, бусдаар олон оюутнууд тэр багшийг сонгож байгаа, тэр хичээлүүдийг үзэж байгаа. Бас надаар шүүлгүүлээд л сууж байдаг багш, тэнхим гэж юу байхав. Гэхдээ боловсролын байгууллага нэг төрлийн бизнес учраас, төлбөрөө төлж байгаа хүн сонгох эрхтэй. Бас орчин үеийн оюутнууд иймэрхүү "айхтар" болчихсон ба энэ хирээрээ дээд боловсролын болон багш нарын чанар сайжрах ёстой л доо, онолын хувьд :P(Би төлдөггүй ч гэсэн, миний төлбөрийг ICDF сургуульд төлдөг. Тийм болохоор би төлбөрөө өөрөө төлсөн хүн шиг байх эрхтэй, гээд өөрийгөө өмөөрчихөж байгаан :D)

Т. Энхбаяр
2017.03.06

Wednesday, March 1, 2017

Улс төр болон дипломат харилцааны талаар, би мэдэхгүй л дээ, гэхдээ л...

Удаан хугацаанд амарч зугаалсны эцэст өнөөдрөөс л нэг юм хичээлдээ орж, оюутан гэдгээ мэдэрч байна л даа :D Гэхдээ хичээлийн талаар бичихгүй ээ, өнөөдөр олж мэдсэн мэдээллээ хуваалцах гэсэн юм.

Манай тэтгэлгээр (ICDF) сурдаг Сао Томе Принсипэ (Sao Tome and Principe) гээд улсын охин Бээжин явсныг олж дуулаад аа. Яасан гэсэн чинь, саяхан тэдний улс Тайваньтай дипломат харилцаагаа салгаад, Хятадтай дипломат харилцаа тогтоосон юм. Сонссон бол, Хятад гадаад харилцаандаа 3 том амжилт гаргасны нэгээр тодроод яригдаад байсан асуудал л даа. Манайд Далай ламын айлчлалаас болж асуудал үүсгээд, дахиж урихгүй гэсэн амлалт авсан нь өөр нэг амжилт нь болоод байсан даа. Санаж байгаа байх тэ.

За тэгээд юу болсон бэ гэхээр Сао Томе Принсипэ улсаас ирж суралцаж байгаа оюутнуудын тэтгэлгийг Taiwan ICDF шууд цуцлаад, тэрийгээ хэлэхгүй байж байгаад нэг л өдөр Бээжин явах онгоцны билет нь хүрээд ирсэн гэнээ. Тэгээд манай тэр охин хоёр хоногт хамаг юмаа бэлдээд Хятадад сурах гээд Бээжин нисчихэж ээ.

Тайвань тэтгэлэг өгөхөө зогсоочихсон чинь, Хятад шууд тэтгэлэг өгөөд сургах гээд аваад явчихсан байна. Тэгээд одоо шинэ дотуур байранд, бүх зүйл нь шинэ өрөөнд хоёулахнаа орсон байгаа гэнэ ээ. Сургууль мургууль яаж байгааг нь мэдсэнгүй. Бодвол улсын бодлого болохоор нэг сайн сургуульдаа шууд оруулчих байх л даа.

За тэгээд энэ постоороо юу хэлэх гэсэн бэ гэхээр Хятадын бодлого гэж их айхтар юм, бас гадаад харилцаа, улс төр гэдэг хүмүүсийн амьдралд шууд нөлөөлж болохоор байна. Мөн ийм айхтар хөрштэй гэдгээ бид сайн ойлгох ёстой юм байна.


Нэмэлтээр, Сао Томе Принсипэ бол Африкийн их жижигхээн арал улс. Өнгөрсөн жил соёлын арга хэмжээнд нь очиход их сайхан соёл уламжлалтай, бас их гоё хоолтой орон байна билээ. Кофе, какоагоороо алдартай нэг тийм хөгжиж байгаа жижиг улс. Бас 60 мянган хүн амтай, тэрнийх нь 6 мянга нь Португалд амьдардаг, 60 нь Тайваньд амьдардаг гэж байсан, би буруу санаагүй бол. Дэлхийн хамгийн алдартай шоколадыг тэдний какаогоор хийдэг гэсээн.

Мөн, Хятад, Африкийн орнуудтай харилцах харилцаагаа идэвхтэйгээр өргөжүүлсээр байгаа. Тайвань мөн адил хичээж, Африкийн орнуудад тусламж, дэмжлэг үзүүлж байгаа ч тэр нь хоол хүнс, төсөл хөтөлбөр зэргээр хэмжигддэг. Харин Хятад дэд бүтэц, зам харилцаанд нь хөрөнгө оруулаад, бүтээн байгуулалт хийж өгдөг. Тийм биет тусламж үзүүлдэг учраас тухайн орнууд Хятадад илүү талтай байдаг талаар Кенид явж байхдаа ч билүү, хаана ч билээ сонссон санагдаж байна.

Ер нь Хятад "бүгдийг авахыг" хичээж байгааг хүн болгон мэдэж байгаа, үүнийгээ хэрэгжүүлэхэд нь "мөнгө ихтэй" нь ч нөлөөлдөг биз ээ.



Т. Энхбаяр
2017.03.01
Тайпей